بروز عفونت ها در هر قسمت از بدن رایج است، آن ها ممکن است به صورت آبسه در بین اندام ها تجمع پیدا کنند و در یک زمان مشخص راهی به خارج پیدا کنند. یکی از موارد رایجی که در نواحی تحتانی رخ می دهد، فیستول می باشد. شنیدن نام این بیماری برای بیمارانی که آن را تجربه کرده اند دردی را به همراه خواهد داشت. اما این عارضه چگونه به وجود می آید و از چه راه هایی به درمان فیستول می توان اقدام کرد. در این مقاله آویژه درمان متین ، به توضیح کامل این موضوع پرداخته است.
فیستول چیست؟
تشکیل یک گذرگاه غیر طبیعی است که از قسمت داخلی مقعد به سطح پوست اطراف دهانه مقعد راه پیدا می کند. معمولا در قسمت فوقانی عضو درست درجایی که غدد مقعدی فرد قرار دارد، این عارضه رخ می دهد. وقتی که این غدد عفونی می شوند، تخلیه این عفونت ها منجر به ایجاد این گذرگاه غیرطبیعی و بروز بیماری خواهد شد. این عفونت آبسه پری مقعدی نیز نامیده می شود. در برخی مطالعات که به منظور درمان فیستول انجام شده، با نام پری آنال نیز شناخته می شود در واقع perianal اشاره به ناحیه در مقعد دارد.
آیا فیستول رایج است؟
یک نوع عارضه نسبتا شایع است که امکان رخ دادن آن در مردان و افرادی که در بدو تولد با جنسیت نر به دنیا می آیند بیشتر است. حدود پنجاه درصد از افرادی که غده مقعدی عفونی دارند به این عارضه مبتلا خواهند شد. احتمال تشکیل غده عفونی تا آبسه و تبدیل آن به فیستول حدود 75 درصد می باشد.
علائم بیماری
از رایج ترین نشانه هایی که این بیماری از خود بروز می دهد و نیاز به درمان فیستول را در افراد به وجود می اورد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد مقعد: دردی که فرد در این ناحیه احساس می کند اغلب شدید است و هنگام مدفوع ، سرفه یا نشستن بیشتر احساس می شود. ممکن است باسن شما به لمس حساس باشد.
تورم و قرمزی (التهاب): در داخل یا اطراف مقعد شما که نشان دهنده عفونت فعال زیر پوست (سلولیت) هستند.
تخلیه مایعات از جایی در اطراف مقعد شما: خروج این مایعات به شکل چرک ، مدفوع یا خون (خونریزی مقعدی) است و ممکن است به همراه بو باشد.
فیستول در موارد نادر با نشانه های شدیدتری نیز همراه خواهد بود:
- تب
- درد هنگام ادرار
- مشکل در نگه داشتن مدفوع
- در برخی موارد علائم ظاهری آن را می توان با آینه دید.
فیستول چگونه به نظر می رسد؟
اگر می خواهید بدانید علائم ظاهری این بیماری چگونه است وبعد از مشاهده چه علائمی به درمان فیستول نیاز دارید، باید بگوییم که مانند یک حفره در نزدیکی پوست مقعد شما است. سوراخ در واقع در خارجی ترین قسمت دهانه مقعد است که به آبسه داخل متصل می شود.
ترشح چرک و خونابه از این حفره بسیار رایج است به خصوص در مواقعی که پوست اطراف آن را لمس می کنید. اگر این عارضه در شما سوابق طولانی داشته باشد، دهانه آن ها بسته خواهد شد و با درد و تورم خودنمایی می کند تا زمانی که این حفره دوباره باز شود تا خونابه و چرک از آن خارج شود.
علت اصلی فیستول چیست؟
جالب است بدانید که این عفونت حفره ای می تواند در سرتاسر بدن شما رخ بدهد ، منظور ما از سراسر بدن یعنی بین اندام های مختلف یا در عضوی که به پوست منتهی شود. آن ها معمولا زمانی اتفاق می افتند که بافت های شما برای مدت طولانی به دلیل آسیب یا بیماری ملتهب هستند. التهاب و عفونت مزمن در نهایت می تواند به بافت های مجاور آسیب برساند مخصوصا زمانی که چرک نیاز به تخلیه شدن دارد که این موضوع باعث ایجاد یک حفره بین محل بروز التهاب و بافت های مجاور دارد.
دلایل اصلی فیستول مقعدی
همانطور که در ابتدا نیز به این موضوع اشاره کردیم، شایع ترین علت عارضه یاد شده ، آبسه پری مقعدی است که معمولا روی غده مقعدی عفونی ایجاد می شود. آبسه در واقع اشاره به تشکیل چرک عفونت در بافت مورد نظر دارد. عفونت تشکیل شده می بایست که از میان بافت ها به بیرون خارج شود که در این صورت پزشک با ایجاد این حفره، درمان فیستول را تکمیل می کند. اما مشکلی که بعد از آن پدید می آید این است که زخم به طور کامل بهبود پیدا نمی کند و باقی می ماند. علل غیر معمول این بیماری عبارتند از :
- جنسیت مذکر داشتن
- عفونت های مقاربتی (STI مقعدی)
- پرتو درمانی برای سرطان در ناحیه لگن
- داشتن سابقه جراحی در نواحی مقعد
- بیماری التهابی روده (IBD) مانند کرون
- بیماری های التهابی روده ، مانند بیماری کرون
- بیماری سل که بافت های مقعد را درگیر کند
- آسیب تروماتیک یا انجام جراحی قبلی در مقعد
- مواردی که احتمال بروز فیستول را افزایش می دهند
- سابقه جراحی یا پرتو درمانی در ناحیه پری مقعدی
- وجود نقص ایمنی و یا مستعد ابتلا به عفونت های مکرر
- اکتینومایکوز ، یک عفونت باکتریایی نادر که باعث ایجاد آبسه ، گاهی اوقات در ناحیه پری مقعد می شود.
- بیماری Hidradenitis suppurativa : یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که باعث ایجاد آبسه در غدد عرق و گاهی در ناحیه اطراف مقعد می شود.
آیا وراثت در ابتلای افراد به فیستول نقش دارد؟
فیستول به طور کلی نتیجه عفونت و یا ترمیم ناکامل بافت‌ها است. اما بهتر است بدانید که در برخی موارد، ممکن است عوامل ژنتیکی در بروز این عارضه نقش داشته باشد. در واقع اگر یکی از والدین شما یا دیگر اعضای خانواده به فیستول مبتلا باشد، احتمال ارثی بودن بیماری و مبتلا شدن شما افزایش می‌یابد. همچنین، فراهم شدن شرایطی مانند یبوست مزمن، التهاب کرون، یا بیماری‌های دیگر می‌تواند به ایجاد فیستول کمک کند. از این رو، عوامل محیطی و ژنتیکی ممکن است با هم ترکیب شده و منجر به بروز این نوع مشکلات شوند.
چگونه از ابتلا به فیستول پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از ابتلا به فیستول به عوامل مختلفی مرتبط است، سلامت عمومی و بهداشت شخصی.
تغذیه سالم و مفید: مصرف یک رژیم غذایی سالم که حاوی مقدار کافی از مواد غذایی با فیبر بالا، میوه‌ها و سبزیجات است، می‌تواند از ایجاد مشکلات گوارشی و افزایش احتمال ابتلا به فیستول جلوگیری کند.
آب و مایعات: مصرف کافی آب برای حفظ رطوبت محیط گوارشی و جلوگیری از یبوست مهم است. آب و مایعات به تخلیه معمولی مواد معلق در دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
فعالیت بدنی: حرکت و ورزش منظم می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از مشکلات مرتبط با آن کمک کند.
پیشگیری از ابتلا به عفونت: اجتناب از زخم‌های گوارشی و بهداشت مناسب می‌تواند از احتمال ابتلا به عفونت‌ها و در نتیجه ایجاد فیستول جلوگیری کند.
مراجعه به پزشک: در صورت بروز علائم غیرعادی یا مشکلات گوارشی مداوم، مراجعه به پزشک بسیار مهم و حائز اهمیت است تا مشکلات در اولین زمان ممکن تشخیص داده شوند و درمان مناسب انجام گیرد.
هرچند که پیشگیری ممکن است مؤثر باشد، اما در مواجهه با هرگونه علائم ناگوار بهتر است تنها به یک پزشک ماهر و با تجربه جهت درمان مراجعه نمایید.
خطرات درمان نکردن فیستول
این موضوع را بیاد داشته باشید اگر این بیماری درمان نشود هیچگاه به صورت خود به خود بهبود پیدا نمی کند و به عوارض طولانی مدت اعم از موارد زیر بدل گردد :
- عفونت مداوم
وجود یک آبسه در ناحیه تحت تاثیر که عفونت را فعال نگه می دارد. ممکن است بعد از گذشت مدتی آبسه به صورت خود به خود از بین برود اما این موضوع به معنای درمان فیستول به صورت کامل نیست زیرا پس از مدتی دوباره در همان محیط دوباره تشکیل می شود. در برخی مراجعه کنندگان نیز مشاهده می شود که این بیماری در حال بهبود است اما عفونت مکرر و تخلیه آن در یک چرخه تکراری رخ می دهد.
- گسترش و تبدیل بیماری به نوع شاخه ای
اگر این عارضه به طور کامل درمان نشود ممکن است در جهات دیگر رشد پیدا کند و باعث ایجاد کانال های شاخه ای شود که نهایتا به سطح پوست راه می یابند.درمان این نوع بیماری بسیار فرآیند پیچیده تری خواهد داشت.
- سرطان
سرطان مقعد از دیگر خطراتی است که نوع مزمن بیماری به همراه خواهد داشت. التهاب پی در پی در فیستول ، تشکیل بافت های سرطانی را محتمل می سازد.
راه های تشخیص بیماری
در اولین گام پزشکان می توانند با ارزیابی به وجود بیماری در شما پی ببرند ؛ با این حال مواقعی نیز وجود دارد که خروجی حفره به سمت بیرون بسته شده است. در هر صورت فرقی ندارد ، پزشک در این معاینات سعی به کشف حفره داخلی از درون مقعد خواهد داشت. این بخش از معاینات ممکن است که به داروی بیهوشی نیاز داشته باشد. زیرا دست زدن به مقعد برای معاینه نواحی داخلی ممکن است برای شما دردناک باشد به همین دلیل آن ها مجبور می شوند که شما را در اتاق عمل تحت بیهوشی یا تزریق آرام بخش معاینه کنند.
برای یافتن حفره داخلی و درمان فیستول، پزشک از یک اسکوپ مجهز به نور مانند آنوسکوپ یا پروکتوسکوپ (ابزاری که با استفاده از آن بتواند محدوده طولانی تری از رکتوم را مشاهده نماید) استفاده می کند. در برخی موارد آن ها پراکسید هیدروژن را به دهانه خارجی تزریق می کنند تا محل دقیق عفونت را بیایند. پر اکسید با عفونت ری اکشن نشان می دهد و حباب و کف در محل ایجاد می کند و به این شکل حفره داخلی فیستول به راحتی کشف خواهد شد.
آیا به آزمایش های دیگری نیز احتیاج دارم؟
پزشک ممکن است شما را مجاب کند که تصاویر رادیولوژی برای دیدن مسیر حفره تهیه کنید .از جمله تست هایی که به یاری پزشک در امر تشخیص می پردازند می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- MRI (تصویر برداری رزونانس مغناطیسی)
یک آزمایش تصویر برداری غیر تهاجمی است که جزئیات بالایی را ارائه می دهد. این ابزار شرایطی را فراهم می آورد تا پزشک به طور کامل مسیر تونل را ترسیم کند و از میزان تعاملات آن با سایر اندام ها نیز آگاه شوند.
- سونوگرافی آندوسکوپی
این تکنیک به عنوان جایگزینی برای MRI در درمان فیستول تلقی می شود. در سونوگرافی آندوسکوپی یک پروب سونوگرافی به همراه دوربین کوچک به داخل مقعد شما فرو می رود و به تهیه تصویر می پردازد.
